BOĞAZİÇİ KÖPRÜSÜNÜN YAPIMI
Gülçin Tüzel Dokur | 11/11/2019
Süleyman Demirel, Cumhuriyet döneminin en önemli yatırımlarından olan Boğaziçi Köprüsü'nü hayata geçiren isim. Proje o dönem çok eleştiri almıştı. Cumhuriyet gazetesi yazarı İlhan Selçuk Demirel ve köprü projesini adeta hedef tahtasına oturttu. Konu üzerine bir kitap bile yazmıştı.
TEMELİNİ ATTI
Boğaziçi Köprüsü'nün temeli, dönemin Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve Başbakan Süleyman Demirel tarafından 20 Şubat 1970 tarihinde atıldı.
DEMİREL'İN KONUŞMASI
Demirel açılıştaki konuşmasında, "Artık tahta köprü devirlerini geride bıraktık. İnşaasına başladığımız Boğaziçi Köprüsü ve çevre yolları, lüks değildir. Türkiye'yi bu eserlerle büyüteceğiz." dedi.
Yapım sürecinin ardından son hazırlıklar ve kontroller de yapılarak, köprü 30 Ekim 1973 tarihinde saat 12.00'de, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 50. yıldönümü şerefine devlet töreniyle hizmete sokuldu. Açıldığı gün 28.126 araç geçiş yaptı, ki bu rakam 402 araba vapurunun taşıyacağı araç adedine eşitti. 29 Aralık 1997 tarihine gelindiğinde Boğaziçi köprüsü, 1 milyarıncı araç geçişine sahne oldu.
YAPIMI 3 YIL SÜRDÜ
Adalet Partisi iktidarı, 1967 yılında tarihi hayali gerçeğe dönüştürmek için 4 uzman mühendislik firmasından yeni bir proje istedi. En uygun öneriyi yapan "Freeman Fox and Partners" adlı İngiliz firmasıyla da 1968 yılında anlaşma imzalandı. İnşaatı gerçekleştirecek firmayı seçmek için açılan ihaleyi de "Hochtief AG" adlı Alman ve "Cleveland Bridge and Engineering Company" adlı İngiliz firmalarının oluşturduğu konsorsiyum kazandı.
İnşaatına 1970 yılında başlanan köprünün maliyeti 21 milyon 774 bin 283 dolar olarak hesaplandı. Üç yıl içinde tamamlanan köprü ve 30 Ekim 1973'te, Cumhuriyetin ilanı'nın 50. yıl dönümünde hizmete açıldı.
Hizmete açıldığı yıl günlük araç geçişi 32 bindi. 1987'de 130 bine, günümüzde 250 bine ulaştı. Yapıldığında dünyanın en uzun dördüncü asma köprüsüydü, 2010 itibarıyla on sekizinci sıraya geriledi.
440 MİLYONA MAL OLDU
Boğaziçi Köprüsü'nün yapımına, 440 milyon lira harcanırken, bağlantı yolları için gerekli olan istimlak çalışmaları ile birlikte bu rakam yaklaşık 2.1 milyar TL'ye çıktı. Köprüde ilk 10 yıl boyunca 9.500 trafik kazası oldu. Bunlardan ilki daha açılış günü köprünün Ortaköy ayağında bir otomobilin Faruk Attila adlı vatandaşa çarparak ayağından yaralamasıyla yaşandı.
İLK GEÇİŞ ÜCRETİ: OTOMOBİLE 10, YAYALARA 1 LİRA
İlk açıldığında köprüden geçiş ücreti otomobiller için 10, yayalar için 1 liraydı.
İNTİHARLAR YÜZÜNDEN YAYALARA KAPANDI
Köprü ilk açıldığı yıllarda yaya trafiğine açıkken, artan intihar ve kaza vakaları sebebi ile 1 Aralık 1977 tarihinde yaya trafiğine kapatıldı.
İLK MARATON
Köprü, 1979 yılında ilk kez düzenlenen kıtalararası bir maratona ev sahipliği yaptı. Bugün Avrasya Maratonu adıyla anılan bu maraton, dünyada, iki kıta arasında koşulan tek maraton olma özelliğini korumakta.